Goede verhalen doorstaan de tand des tijds doordat ze universele waarden of gedachten bevatten. Ben-Hur vindt zijn oorsprong in een boek van Lew Wallace uit 1880, maar zal door de meesten ervaren zijn als filmklassieker uit 1959. Een verhaal over conflict, verraad, wraak en een uiteindelijke verzoening met eigen gemoederen zal altijd relevant blijven. Vrij stilletjes is er onlangs een hervertelling uitgekomen voor een nieuwe generatie. Meer spanning en sensatie, maar wat er blijft er over van de originele bedoelingen?
Plot: Judah Ben-Hur is een Joodse prins die het beste voorheeft met zijn volk. Wanneer de Romeinse bezetting binnen komt vallen, wordt het echter moeilijk om beide kampen tevreden te houden. Ben-Hur wordt valselijk beschuldigd van een aanval op een Romeinse generaal en als straf naar zijn dood op een galei gestuurd. Hier begint zijn missie om terug te keren naar zijn moederland om wraak te nemen op degene die hem dit heeft aangedaan; zijn geadopteerde, Romeinse broer.
Vanaf de eerste minuut wordt je meteen doodgegooid met schaamteloze expositie. Ondanks deze ietwat botte introductie van personages en setting, begint Ben-Hur veelbelovend. Ten eerste is deze versie een vele malen beter gecast dan die uit 1959. Leeftijd en met name etniciteit van de acteurs klopt stukken beter in vergelijken met de blanke koppen of zelfs geschminkte hoofden in de klassieker. Een blik in de jeugd van Judah en Messala biedt een fijne inzicht in de verhouding tussen- en drijfveren van de twee broers. Ook is er een liefdesverhouding tussen Messala en Tirzah ( de biologsiche zus van Judah) in verwerkt, daar later meer over.
*Waarschuwing* Vanaf hier komen er spoilers voor beide versies van Ben-Hur. Ik wil de versie van 1959 niet aanhouden als standaard waar deze nieuwe film aan moet voldoen. Dat is geen eerlijke of zinvolle vergelijking aangezien de klassieker niet de originele vertelling van het verhaal is. Regisseur Timur Bekmambetov heeft een recht op een eigen interpretatie van het oorspronkelijke boek. Zo bevat de moderne vertelling een stuk meer actie en is het sensationeler. Dat kun je zien als onderdeel van de tijdsgeest anno 2016, waarin mensen constante adrenaline nodig hebben om door een film gegrepen te blijven. Echter heeft het voornamelijk te maken met de beschikbare, filmtechnische middelen die er in de kleine zestig jaar zijn bijgekomen, waardoor nu de mogelijkheid bestaat een meer dynamische kijkervaring te bieden.
Nu zijn we aangekomen bij de spoilers en waarom Ben-Hur geen goede film is. Het voelt niet gehaast, maar er missen een aantal kernelementen die Ben-Hur tot het krachtige verhaal maken dat het is. Zo is de tijd die Judah doorbrengt in Rome compleet weggehaald. Er is in deze versie geen goedhartige Romein die hem onder zijn hoede neemt nadat hij ontsnapt aan de galeien. Die maakt de rol van alle Romeinen erg eenzijdig en worden ze uitsluitend als een kwade kracht gepresenteerd. Het subplot over de lepra van zijn zus en moeder is verwerkt in een stukje van in totaal 5 minuten. Je mist hierdoor een groot emotioneel conflict waar Ben-Hur doorheen gaat.
Wat echter de grootste doodsteek is voor Ben-Hur, is het ongelofelijk zoetsappig en ongeloofwaardige einde. In deze versie besluiten ze namelijk dat het een goed idee is om Judah en Messala na de wagenrace weer dikke maatjes te laten worden. Ze vonden het zelfs een goed plan om Messala en Tirzah, nadat hij haar gehele familie voor een lot erger dan de dood heeft achter gelaten, als gelukkig stel samen te brengen. Er zijn films waar een happy ending voor alle personages geschikt is, dit is er niet een van.
Oordeel: Ben-Hur mist een nodige subtiliteit. Dit is geen gecompliceerd verhaal, dus het extreme voorkauwen dat hier gebeurd, was nergens voor nodig. Zo wordt Jezus Christus gepresenteerd op een manier dat zelfs nog een vijfjarige moet begrijpen wie hij was en wat hij deed. Ik heb geen problemen met de meer actie gerichte aanpak, maar wel wanneer dit ten koste gaat van gedachten die de bron probeerde over te brengen. Als action-flick is Ben-Hur niet meer dan middelmatig als vertelling van de reis die Judah meemaakt een futloze poging.
Ben-Hur draait vanaf nu in de bioscoop.
