Als we het hebben over hoe indrukwekkend een artiest gemiddeld presteert, dan staat The National bij mij hoog in het vaandel. Als beginnend muziekliefhebber kocht ik op zestienjarige leeftijd hun nieuw album High Violet. Ik kocht bijna nooit cd’s dus om er een van een band te kopen waar ik slechts één nummer van kende en voor de rest afging op goede recensies was een unicum. Het duurde lang voor het muzikale kwartje viel en de eerste week had ik spijt van mijn aanschaf. Echter transformeerde dit saaie album al vlug in een parel die mij erg dierbaar is. Alle albums van ze die ik erna oppakte wisten mij allemaal te raken met hun indrukwekkende composities, warme koperblazers en de openhartigheid van zanger Matt Berninger. Mijn verwachtingen voor Sleep Well Beast waren dan ook hooggespannen.
Wanneer je een zo gevarieerd pallet aan instrumenten hanteert als The National, kun je het je veroorloven om weinig in stijl te veranderen. In de groeiende ouderdom van de bandleden hoorden we hooguit de neiging om minder luidruchtiger nummers te produceren. Sleep Well Beast breekt lichtelijk met dit patroon. Hiermee wil ik niet zeggen dat ze zich ditmaal tot het Punk genre hebben gekeerd voor inspiratie, maar voornamelijk dat er in de instrumentatie ontwikkelingen hebben plaatsgevonden.
We hebben hier nog steeds te maken met overwegend mid-tempo nummers, wat trager lijkt door de droevige bariton stem van Berninger, die op ongewone manier warmte en comfort biedt. Creatieve drumpatronen van Bryan Devendorf maken het tot een meer innemende luisterervaring. De piano wordt op zo’n manier gebruikt dat het niet eens klinkt als een instrument, maar als essentiële ondersteuning van de zangmelodie of sfeer. Met dit als basis worden hieromheen nauwkeurig de resterende instrumenten gekozen uit een selectie van blazers, strijkers en de nodige gitaren.
Op deze formule is ditmaal uitgebreid met meer elektronische elementen. Op bijna ieder nummer van Sleep Well Beast kun je het klein of groot horen. Voor de aandachtige luisteraars zijn over het hele album interessante digitale geluiden en andere computer gegenereerde tonen verstopt. De meest opvallende instantie van deze elementen zijn echter de elektronische drums op het drieluik, Empire Line, I’ll Still Destroy You en Guilty Party. De eerste kan terecht op een Liars plaat, de tweede klinkt door zijn energieke drums en xylofoon als muziek uit de jungle level van een videospel en de derde doet denken aan een Radiohead nummer uit hun King of Limbs periode. Over Guilty Party mag nog gezegd worden dat het vlekkeloos het vertrouwde geluid van The National combineert met verfrissende elementen en voldoende ademruimte tussen de talrijke instrumenten.
Dit vertrouwde geluid is nog duidelijk te horen op singles The System Only Dreams in Total Darkness en Day I Die. De structuur hierop is rechtlijniger en samenspel tussen gitaren speelt een grote rol. De hectische en met effecten overgoten solo op eerstgenoemde is echter wel iets wat als verrassing komt. Soortgelijk gitaarwerk is te vinden op afsluiter Sleep Well Beast dat klinkt als een slaapliedje voor gedeprimeerde veertigers. De gitaar die hier met momenten zijn intrede doet, is onrustig, gefragmenteerd en klinkt als wat ik mij voorstel het gekrijs van een verdwaalde baby T-Rex zou klinken. Ballads als Carin at the Liquor Store en Dark Side of the Gym vertegenwoordigen de laatste kant van The National en binden de plaat samen tot een afgerond geheel.
De teksten zijn openhartig als altijd. Ditmaal verteld Berninger over zijn falend huwelijk, drugsgebruik en zijn kinderen die hij niet vaak genoeg ziet. Sleep Well Beast is een manier voor hem alles in perspectief te brengen, maar ook om te werken aan zijn problemen. Zelf zegt hij positief te zijn over de toekomst, hoewel met teksten als “You’re sleeping night and day, how’d you do it. Me I am wide awake, feeling defeated” die boodschap niet helemaal overkomt. Desalniettemin is er veel schoonheid te vinden in de worstelingen die Berninger met zichzelf doormaakt en de manieren waarop hij ze aankaart.
Oordeel: Het is verfrissend om te zien dat een band met het nalatenschap van The National nog durft uit zijn comfort zone te treden. Andere artiesten roesten namelijk vast in oude manieren of uiten zich in latere stadia op muzikaal onnavolgbare manieren. De vele elektronische tonen verspreidt over Sleep Well Beast gaan hand in hand samen met het oog voor detail waar The National om bekend staat. Hoewel ik mij kan voorstellen dat niet iedereen blij zal zijn met de subtiele veranderingen, vestigt The National met Sleep Well Beast zich voor mij als een van de meest kwalitatief consistente artiesten die ik ken.
